ค่าดัชนีความเรียบขรุขระสากล (International Roughness Index, IRI) คือ ค่าดัชนีที่ใช้ระบุความขรุขระของผิวทาง สามารถบอกถึงสภาพการให้บริการของผิวทางโดยรวม ได้จากผลการวัดค่าระดับของผิวทางตามทิศทางการวิ่ง นำค่าผลรวมที่ได้มาหารด้วยระยะทางตามแนวราบมาคำนวณตามสมการทางคณิตศาสตร์ ค่า IRI เป็นที่นิยมในการบริหารโครงข่ายสายทางส่วนใหญ่ในประเทศต่างๆ และเป็นที่ยอมรับของธนาคารโลก (World Bank) โดยมาตรฐานของค่า IRI ของแต่ละประเทศมีความแตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับการกำหนดนโยบาย การจัดสรรงบประมาณสำหรับการบริหารโครงข่ายทางของแต่ละประเทศและตามประเภทผิวทางต่างๆ ซึ่งปัจจุบันการวัดสามารถจำแนก วิธีการตรวจสอบค่า IRI ได้ดังนี้

  1. Laser Profilometer โดยข้อมูลที่ได้รับจากอุปกรณ์เลเซอร์ มีลักษณะข้อมูลเป็นค่าต่อเนื่อง ตลอดระยะทางการสำรวจเมื่อรถตำรวจวิ่งสำรวจข้อมูล ด้วยความเร็วประมาณ 30 ถึง 90 กิโลเมตรต่อชั่วโมง ทำให้การตรวจสอบสภาพทางเป็นไปอย่างรวดเร็ว ข้อมูลที่ได้จากการสำรวจเป็นมาตรฐานสากล มีความละเอียดแม่นยำ
  2. Bump Integrator (BI) โดยอุปกรณ์ Bump Integrator เป็นเพลาหลังเดี่ยว ควบคุมการสั่นสะเทือนสองล้อ (Solid Rear Axle) การติดตั้งอุปกรณ์ Bump Integrator จึงทำการติดตั้ง ณ ตำแหน่งกึ่งกลางเพลาท้ายของยานพาหนะ
  3. เครื่องวัด SSI Walking Profiler เป็นเครื่องมือที่ มีความสามารถในการหา Relative Profile ระหว่างความสูง ความชัน และระยะทาง โดยสามารถเก็บข้อมูลได้ทุกๆ 25 มิลลิเมตร
  4. เครื่อง Dipstick ใช้ หลักการตรวจวัดค่าความแตกต่างของขาทั้งสองข้างเครื่องมือชนิดนี้จะให้ความละเอียดในการตรวจวัดสูงมากจัดอยู่ในระดับชั้นเดียวกันกับ Laser Profiler แต่ ต้องใช้วิธีการเดินตรวจวัดด้วยกำลังคน

ที่มา โครงการศึกษาปรับปรุงโปรแกรมบริหารงานบำรุงรักษา และโครงการสำรวจสภาพผิวทางคอนกรีต
สํานักบริหารบํารุงทางกรมทางหลวง