ค่าดัชนีความเรียบขรุขระสากล (International Roughness Index, IRI) คือ ค่าดัชนีที่ใช้ระบุความขรุขระของผิวทาง สามารถบอกถึงสภาพการให้บริการของผิวทางโดยรวม ได้จากผลการวัดค่าระดับของผิวทางตามทิศทางการวิ่ง นำค่าผลรวมที่ได้มาหารด้วยระยะทางตามแนวราบมาคำนวณตามสมการทางคณิตศาสตร์ ค่า IRI เป็นที่นิยมในการบริหารโครงข่ายสายทางส่วนใหญ่ในประเทศต่างๆ และเป็นที่ยอมรับของธนาคารโลก (World Bank) โดยมาตรฐานของค่า IRI ของแต่ละประเทศมีความแตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับการกำหนดนโยบาย การจัดสรรงบประมาณสำหรับการบริหารโครงข่ายทางของแต่ละประเทศและตามประเภทผิวทางต่างๆ ซึ่งปัจจุบันการวัดสามารถจำแนก วิธีการตรวจสอบค่า IRI ได้ดังนี้
- Laser Profilometer โดยข้อมูลที่ได้รับจากอุปกรณ์เลเซอร์ มีลักษณะข้อมูลเป็นค่าต่อเนื่อง ตลอดระยะทางการสำรวจเมื่อรถตำรวจวิ่งสำรวจข้อมูล ด้วยความเร็วประมาณ 30 ถึง 90 กิโลเมตรต่อชั่วโมง ทำให้การตรวจสอบสภาพทางเป็นไปอย่างรวดเร็ว ข้อมูลที่ได้จากการสำรวจเป็นมาตรฐานสากล มีความละเอียดแม่นยำ
- Bump Integrator (BI) โดยอุปกรณ์ Bump Integrator เป็นเพลาหลังเดี่ยว ควบคุมการสั่นสะเทือนสองล้อ (Solid Rear Axle) การติดตั้งอุปกรณ์ Bump Integrator จึงทำการติดตั้ง ณ ตำแหน่งกึ่งกลางเพลาท้ายของยานพาหนะ
- เครื่องวัด SSI Walking Profiler เป็นเครื่องมือที่ มีความสามารถในการหา Relative Profile ระหว่างความสูง ความชัน และระยะทาง โดยสามารถเก็บข้อมูลได้ทุกๆ 25 มิลลิเมตร
- เครื่อง Dipstick ใช้ หลักการตรวจวัดค่าความแตกต่างของขาทั้งสองข้างเครื่องมือชนิดนี้จะให้ความละเอียดในการตรวจวัดสูงมากจัดอยู่ในระดับชั้นเดียวกันกับ Laser Profiler แต่ ต้องใช้วิธีการเดินตรวจวัดด้วยกำลังคน
ที่มา โครงการศึกษาปรับปรุงโปรแกรมบริหารงานบำรุงรักษา และโครงการสำรวจสภาพผิวทางคอนกรีต
สํานักบริหารบํารุงทางกรมทางหลวง
